Lietuviškas Adomo Mickevičiaus autografas

Anotacija

ADAM MICKIEWICZ'S LITHUANIAN AUTOGRAPH

Summary

The article examines the only known text in Lithuanian written by A. Mickiewicz (the text is kept in A. Mickiewicz's museum in Paris). It consists of fragments of three Lithuanian folk songs sung to A. Mickiewicz by L. Korylski (Kobecki). On the basis of the photocopy of the text and the analysis of extralinguistic data as well as experimental data, the author of the article comes to the following conclusions:

The fragments of the Lithuanian folk songs were sung by L. Korylski in his native Northern Samogitian dialect spoken in the area between Palanga, Darbėnai and Lenkimai. This dialect greatly differs from Standard Lithuanian, and A. Mickiewicz cannot have been acquainted with it. Yet, he was familiar with the Aukštaičiai variants (dialects akin to Standard Lithuanian) of the first two fragments. Therefore, in recording them, A. Mickiewicz vacillated between Korylski's Samogitian and his own Aukštaičiai forms, which was the cause of their quarrel mentioned by A. Mickiewicz's children (this disproves the conclusion reached by M. Brensztejn and Otrębski that the children may have failed to remember it exactly). The third fragment was not familiar to A. Mickiewicz. He recorded it by ear, not fully understanding the Samogitian text, at least at the beginning.

The analysis of the said text and extralinguistic data shows that Lithuanian cannot have been absolutely unknown to A. Mickiewicz. Yet, we have no data which would enable us to establish the degree of his knowledge of Lithuanian.

AUTOGRAF ADAMA MICKIEWICZA W JĘZYKU LITEWSKIM

Reziume

W artykule poddaje się analizie jedyny znany tekst w języku litewskim, zapisany ręką A. Mic­kiewicza (znajdu je się on w Muzeum im. Adama Mickiewicza w Paryżu). Tekst zawiera fragmenty trzech litewskich pieśni ludowych, wykonanych przez L. Korylskiego (Kobeckiego). Na podstawie fotokopii tekstu i wynikach analizy ekstralingwistycznej, a także na dokonanym eksperymencie, autor artykułu czyni następujące wnioski:

Zapisane w tekście fragmenty litewskich pieśni ludowych były odśpiewane w obesności A. Mic­kiewicza przez L. Korylskiego w jego rodzinnym dialekcie północno żemajtskim, który można zlokalizować na przestrzeni między Palanga, Darbėnai i Lenkimai. To odgałęzenie wymienionego dialektu bardzo różni się od powszechnie używanego języka litewskiego i A. Mickiewicz na pewno nie byl z nim obznajmiony. Znał on jednak dwa pierwsze fragmenty pieśni w dialekcie auksztajtskim (zbliżonym do powszechnie używanego języka litewskiego). Toteż A. Mickiewicz, zapisując owe fragmenty, wahał się między formami dialektu żemajtskiego, w którym odśpiewał je L. Korylski, a znanymi formami dialektu auksztajtskiego. Na tym tle powstał między nimi spór, o ktorym upominają dzieci A. Mickiewicza (co pozostaje w sprzeczności z wnioskami M. Brensztejna i J. Otrębskiego, że zawiodła dzieci pamięć). Trzeciego fragmentu A. Mickiewicz nie znał. Zapisał go ze słuchu niezupełnie (przynajmniej z początku) rozumiejąc tekst w dialekcie żemajtskim. Rozbiór tekstu i analiza ekstralingwistycznych faktów dowodzi, że język litewski nie mógł być A. Mickie­wiczowi całkiem nieznany. Jednakże nie mamy dowodów, na podstawie których można byłoby ustalić stopień opanowania języka litewskiego przez A. Mickiewicza.